MIDO Multifort “Powerwind” caliber 917

Το 1954 ήταν μια σημαντική χρονιά για τη Mido, με την παρουσίαση της αυτόματης μηχανής “Powerwind” caliber 917. Δυο πράγματα ενδιέφεραν τους μηχανικούς της εταιρίας κατά τον σχεδιασμό της μηχανής. Η απλότητα και η αποτελεσματικότητά της.

Πώς γίνεται μια μηχανή πιο "απλή"; Μειώνοντας τα εξαρτήματα του αυτόματου συστήματος από 16 σε 7. Τι κερδίζουμε; Μικρότερη φθορά, ευκολότερη συντήρηση σε παγκόσμιο επίπεδο και λιγότερες αστοχίες.

Πώς γίνεται πιο "αποτελεσματική; Για τη Mido η λύση ήταν ένας ρότορας ο οποίος κούρδιζε τη μηχανή αποτελεσματικά και στις δύο κατευθύνσεις και έδινε αρκετό απόθεμα ενέργειας (power reserve) ακόμη και όταν το ρολόι δεν φοριέται πολύ.

Η συγκεκριμένη μηχανή φτιάχτηκε αποκλειστικά για τη Mido αλλά σε συνεργασία με την A. Schild S.A. (ebauche) αφού η Mido δεν έκανε inhouse κατασκευή μηχανών. 

Ένα ακόμα στοιχείο για το οποίο ξεχώριζε η caliber 917  ήταν η δυνατότητα της πολύ καλής ρύθμισής της, εξαιτίας του συστήματος Incastar regulator.

Η 917PC είχε 17 jewels, 18000 χτύπους την ώρα και αντικραδασμική προστασία Incabloc.

Το ρολόι με το οποίο "ταυτίστηκε" ήταν το Powerwind Multifort και όπως βλέπουμε στην πρώτη εικόνα η Mido το διαφήμιζε με τα 5, σημαντικά, χαρακτηριστικά του. Αυτόματο, αδιάβροχο, προστατευμένο από κραδασμούς και μαγνητισμό και με mainspring που δεν σπάει. Το Multifort με την καινούρια μηχανή του έγινε το best seller της εταιρείας, σε μια περίοδο που οι δουλειές πήγαιναν καλύτερα από ποτέ. Εξάλλου η σειρά δεν ήταν καινούρια και το μοντέλο του 1954 ήταν εξοπλισμένο με όλα όσα έκαναν πετυχημένους τους προκατόχους του. Για την ιστορία από το 1934 που πρωτο-παρουσιάστηκε η σειρά, η Μido φρόντισε να την τεστάρει σε εργαστήριο της Νέας Υόρκης (Electrical Testing Laboratories Inc. in New York) όπου τα ρολόγια αποδείχτηκαν στεγανά μέχρι τις 13 ATM (120 m) και λειτουργικά σε υψόμετρο μέχρι τα 16600 μ. Επίσης άντεξαν σε μεταβολές θερμοκρασίας από τους 50°C, όπου παρέμειναν για τουλάχιστον 15 λεπτά,  στους −40°C.

 

Citizen Homer Second Setting

 Από το 1960 ως το 1980 η citizen είχε παρουσιάσει μια "ταπεινή" σειρά ρολογιών με την ονομασία Homer. Φυσικά όπως θα έκανε κάθε σοβαρή ιαπωνική εταιρεία, μέσα στα είκοσι -περίπου- χρόνια, υπήρξαν πολλές παραλλαγές, διαφορετικές μηχανές, διαφορετικά χαρακτηριστικά, μοντέλα για πιο νεανικό κοινό (Citizen Rhythm Time) και ένα ρολόι που δεν πουλήθηκε ποτέ στα καταστήματα. Έλα, όμως, που το συγκεκριμένο ρολόι, το μη εμπορικό, είναι αυτό για το οποίο αξίζει να μιλάμε σήμερα. Βλέπετε το Citizen Homer Second Setting φτιάχτηκε για να δοθεί αποκλειστικά στους εργάτες των ιαπωνικών σιδηροδρόμων, εκεί όπου η Seiko με τα ρολόγια τσέπης, που είναι τοποθετημένα στα ταμπλό κάθε ιαπωνικού τραίνου, μοιάζει να είναι ο απόλυτος κυρίαρχος.

Το Citizen Homer Second Setting χαρακτηρίζεται από την λειτουργία Second Setting, που εμείς την αποκαλούμε δυνατότητα hacking της μηχανής. Η συγκεκριμένη δυνατότητα φαίνονταν απαραίτητη σε ένα στρατιωτικό ρολόι αλλά η citizen θεώρησε ότι και στο αξιόπιστο ιαπωνικό σιδηροδρομικό δίκτυο ο απόλυτος συγχρονισμός έχει μεγάλη αξία. Δεν υπάρχουν αναφορές για κάποιο άλλο ρολόι της σειράς Homer με αντίστοιχη δυνατότητα, ωστόσο όταν μιλάμε για τους ιάπωνες όλα είναι πιθανά (και το γράφω εννοώντας ότι πολλές φορές γίνεται μπάχαλο με τις εκδόσεις τους).




 

Στο πίσω μέρος βλέπουμε χαραγμένο το συγκεκριμένο τμήμα των σιδηροδρόμων στο οποίο δόθηκε, και το έτος που κυκλοφόρησε μαζί τον αύξοντα αριθμό. Το 51 της φωτογραφίας αντιστοιχεί στο δικό μας 1976  αφού δεν χρησιμοποιείται το Γρηγοριανό ημερολόγιο αλλά το ιαπωνικό με βάση την βασιλεία του κάθε αυτοκράτορα (Meiji, Taisho, Hirohito (Showa), και Akihito (Heisei)).

Μηχανή ήταν η Citizen caliber 911, κουρδιστή με 18,000 bph, διάμετρο 25.6mm, πάχος 4mm και 21 jewels. Και ενώ η δυνατότητα hacking φαντάζει σαν το ξεχωριστό στοιχείο της, ίσως έχει μεγαλύτερη αξία το γεγονός ότι προέρχεται από τα Citizen Chrono Master που προοριζόταν να ανταγωνιστούν τα Grand Seiko.

 

Η κάσα του ρολογιού ήταν ατσάλινη είχε 36mm διάμετρο, 43mm lug to lug και 9.75mm πάχος. Η πολύ λεπτή στεφάνη έχει σαν αποτέλεσμα ένα πολύ μεγάλο και ευανάγνωστο καντράν για το μέγεθος του ρολογιού.

Oris Hölstein Edition 2020 Bronze

Με βάση το μοντέλο Divers Sixty-Five Chronograph η Oris παρουσιάζει ένα νέο μοντέλο και γιορτάζει τις ρίζες της τιμώντας το ελβετικό χωριό Hölstein, το μέρος στο οποίο ιδρύθηκε. Το ρολόι είναι περιορισμένης έκδοσης 250 ρολογιών, έχει κάσα από μπρούτζο με διάμετρο 43mm, panda καντράν και κοστίζει $5,200 / 4.600 ευρώ.

Το ρολόι φοράει την Oris 771 (που είναι η Sellita 510) με Power Reserve 48 ώρες,  Συχνότητα λειτουργίας 4 Hz (28,800 vph) και 27 Jewels.

Η στεγανότητα είναι μέχρι τα 100 μέτρα. 

Mido Multi-Center Chronograph

O μόνος χρονογράφος που μοιάζει με ένα όμορφο ρολόι. Έτσι διαφήμιζε η Mido τον Multi-Center Chronograph.

Ο πρώτος χρονογράφος της Mido παρουσιάστηκε το 1937, και η μηχανή του βασίζονταν στην Minerva 13-20. Πολύ αργότερα, δηλαδή, σε σχέση με πολλές ανταγωνιστικές εταιρείες. Αλλά αυτή η καθυστέρηση δεν εμπόδισε την εταιρεία, που ιδρύθηκε στο Biel/Bienne της Ελβετίας, να κερδίσει μια σπουδαία "πρωτιά".  Τέσσερα χρόνια αργότερα -το 1941- ένα δικό της ρολόι ο Mido Multi-Center Chronograph έγινε ο πρώτος χρονογράφος με κεντρικά λεπτά.

Ο χρονογράφος της Mido φτιάχτηκε για επαγγελματίες αλλά η έλλειψη των υποκαντράν μάλλον θεωρήθηκε ότι τον έκανε πιο όμορφο σε σχέση με τους ανταγωνιστές.

Η μηχανή του, η Caliber 1300, βασίστηκε στη Valjoux 23 VZ. Λογικά έγιναν μετατροπές από τη Mido η οποία χάραξε και το όνομά της στη μηχανή. Ήταν κουρδιστή, είχε 17 jewels, προστασία shock-resisting, και ήταν column wheel με 48 ώρες power reserve και 18,000 bph. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 η Patek Philippe και η Audemars Piguet κατασκεύασαν χρονογράφους χρησιμοποιώντας την ίδια μηχανή.

Η κάσα ήταν ατσάλινη και είχε διάμετρο 35 mm.

Majetek Vojenske Spravy

Majetek Vojenske Spravy σημαίνει property of military administrator δηλαδή ιδιοκτησία της στρατιωτικής διοίκησης.

Τα ρολόγια αυτά αποτελούσαν μέρος του βασικού εξοπλισμού για τους Τσεχοσλοβάκους πιλότους -από τα μέσα της δεκαετίας του 1930 και κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου- είναι πολύ γνωστά στις μέρες μας εξαιτίας μιας επανέκδοσης που έκανε η Longines.

Το Longines Heritage 1935 παρουσιάστηκε στη Baselworld 2014 και αυτό από μόνο του είναι καλό. Είναι ένα ωραίο, ευανάγνωστο ρολόι που μας θυμίζει ότι δεν υπήρχαν μόνο τα B-Uhr Flieger των Γερμανών πιλότων. Έχει κρατήσει σε μεγάλο βαθμό το αρχικό σχέδιο χωρίς να μοιάζει ξεπερασμένο. Και έχει cushion κάσα για να μας θυμίζει ότι σχεδόν τίποτα δε δημιουργήθηκε από το μηδέν.

Από την άλλη μεριά, όμως, είναι άδικο να κλέψει όλες τις εντυπώσεις η Longines από τη στιγμή που δεν ήταν η μοναδική που κατασκεύασε Majetek Vojenske Spravy ρολόγια. Δυο ακόμα σπουδαίες εταιρείες, η Lemania και η Eterna, προμήθευσαν τους Τσεχοσλοβάκους με δικές τους εκδόσεις του ρολογιού.

Στις φωτογραφίες βλέπουμε τις μικροδιαφορές ανάμεσα στα ρολόγια της Longines και των άλλων δυο εταιρειών. Για παράδειγμα έχει μικρά και όχι κεντρικά δευτερόλεπτα, Cathedral δείκτες και περιστρεφόμενη στεφάνη με "δείκτη".

Ύστερα έχουμε την Eterna που συνήθιζε να βάζει μια στάμπα -δυο διασταυρωμένα ξίφη- στον πάνω, αριστερό βραχίονα. Μάλλον κάτι σαν το αγγλικό broad arrow.

Τα ρολόγια που υποτίθεται ότι φτιάχτηκαν ειδικά για τους Τσεχοσλοβάκους πιλότους κυκλοφόρησαν -κυρίως μετά τον πόλεμο- και σε πολιτικές εκδόσεις. Εδώ είναι που αρχίζει να μπερδεύεται η κατάσταση για το πως πρέπει να είναι ένα πραγματικό Majetek Vojenske Spravy. Τρεις εταιρίες, ρολόγια που φτιάχτηκαν πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την λήξη του πολέμου, issued και civilian εκδόσεις και κάποια που δήλωναν την αντιμαγνητική προστασία, των μηχανών τους, στο καντράν τους. Ακόμα και το μέγεθος της κάσας μοιάζει να άλλαξε τα χρόνια που κατασκεύαζονταν.  Βρίσkουμε ρολόγια από τα 37mm ως τα 41mm. Πάντως το υλικό -ατσάλι- και το σχήμα έμειναν σταθερά.

 1935 advertisement for the watch shows us how it was marketed at the time

Ακόμα και η χάραξη στο πίσω μέρος δεν ήταν πάντα η ίδια. Φαίνεται -όπως έγινε και σε άλλες περιπτώσεις, για παράδειγμα το seikosha tensoku και οι μηχανές του- ότι στη διάρκεια του πολέμου κάποια πράγματα θεωρήθηκαν σαν περιττή πολυτέλεια. Έτσι έχουμε εκδόσεις που γράφουν και εκδόσεις που δε γράφουν το Majetek Vojenske Spravy. Όλα πάντως είχαν ένα στρατιωτικό σειριακό αριθμό.

Ας δούμε και το πιο ενδιαφέρον -κατά τη γνώμη μου- τμήμα ενός ρολογιού. Μιλάω για τις μηχανές και εδώ είχαμε τρεις εταιρίες, την Longines, την Lemania και την Eterna (από το 1932 είχε ιδρύσει τη θυγατρική εταιρία ETA SA, με αποκλειστική δραστηριότητα την δημιουργία μηχανών) που εκείνη την περίοδο ήταν από τις σημαντικότερες κατασκευάστριες.

 Η Longines εφοδίαζε το ρολόι της με την μεγάλη (15 lignes περίπου 34mm)  και βαριά, κουρδιστή caliber 15-94 που προέρχονταν από ρολόγια τσέπης.

 Η Eterna calibre 852-S (15 rubis)

 Και η Lemania Cal 3050 (17 rubis)

 

Οι πρώτες εκδόσεις αυτού του ρολογιού είχαν καντράν από πορσελάνη όμοιο με αυτό των ρολογιών τσέπης. Στη συνέχεια, το Υπουργείο Άμυνας τροποποίησε τις προδιαγραφές αυτού του ρολογιού, αφού η πορσελάνη ήταν πολύ ακριβη και πολύ εύθραυστη.

Seiko Pogue Chronograph - 6139-6005

1969 Seiko Catalog

Εφιάλτης. Μόνο έτσι μπορώ να χαρακτηρίσω την προσπάθεια να βρεθούν στοιχεία για τον πρώτο αυτόματο χρονογράφο στο διάστημα. Κάποτε ξέραμε ότι ήταν το Sinn 140 που φορούσε ο Γερμανός αστροναύτης Reinhard Furrer κατά τη διάρκεια της αποστολής Spacelab D1 το 1985. Αργότερα μάθαμε ότι ο ωρολογόφιλος David Bruno διαπίστωσε ότι το ρολόι που φορούσε ο Colonel William Reid Pogue κατά τη διάρκεια της αποστολής Skylab 4 από τις 16 Νοεμβρίου του 1973 ως τις 8 Φεβρουαρίου του 1974 ήταν ένας χρονογράφος της Seiko. Ο David επικοινώνησε με τον  Pogue και έλαβε επιβεβαίωση ότι το εν λόγω ρολόι ήταν ένα κίτρινο 6139. Ο Pogue φορούσε το ρολόι για πολλά χρόνια και τον Οκτώβριο του 2008 το ρολόι δημοπρατήθηκε για να συγκεντρώσει κεφάλαια για το μη κερδοσκοπικό Astronaut Scholarship Foundation. Για τη δημοπρασία, το ρολόι εφοδιάστηκε με την αρχική απόδειξη παραλαβής, εγχειρίδιο οδηγιών και μια επιστολή από τον συνταγματάρχη που επιβεβαιώνει την ιστορία του ρολογιού.

 Η περιγραφή της δημοπρασίας, το ρολόι και τα χαρτιά:

William Pogue's Seiko 6139 Watch Flown on Board the Skylab 4 Mission, from his Personal Collection. This watch was worn on the wrist of Mission Pilot William R. Pogue during this eighty-four day mission between November 16, 1973, and February 8, 1974, traveling around the Earth 1214 times for a total of thirty-four million miles. Pogue purchased the 6139-600x Seiko watch on June 13, 1972 for $71 after placing it on layaway three days prior. He used the watch during pre-flight training to time the engine burns. Although he was not officially sanctioned to do so, Pogue wore the watch during his duration on Skylab. To take the watch aboard the spacecraft, Pogue placed it in the spacesuit leg pocket during pre-launch preparations. After launch insertion and getting unsuited from the spacesuit, Pogue put the watch on his left wrist and set it to United States Central Time while the NASA official sanctioned Omega watch was placed on his right wrist. Upon Pogue's return to earth he continued to wear the Seiko watch daily until he retired it in 2003 due to the wear and tear of twenty years.

The watch is accompanied by the original layaway receipt, instruction booklet, spare watch parts, a NASA photo of Pogue wearing the watch aboard Skylab, and a two-page handwritten letter from Pogue explaining the history of the watch. Also included is the May 2007 issue of International Watch magazine that has a feature story about this watch and how it flew into space more than ten years before the NASA-sanctioned Sinn 142 chronograph. A truly historic watch sure to appeal to both space and timepiece collectors.
 

 

 

Άρα τώρα έχουμε όλα τα στοιχεία. Σωστά; ΌΧΙ. Δείτε στην περιγραφή της δημοπρασίας, εκεί όπου αναφέρει το ρολόι. Pogue purchased the 6139-600x Seiko watch on June 13, 1972 for $71. Τι σημαίνει 600Χ; 6000, 6002 ή 6005; Βλέπετε η seiko κυκλοφορούσε και τις τρεις κάσες σχεδόν ταυτόχρονα. Στα μαγαζιά σίγουρα μπορούσες να βρεις και τα τρία την ίδια στιγμή. Από τις φωτογραφίες είναι σχεδόν αδύνατο να καταλάβουμε τις διαφορές ανάμεσα στις τρεις κάσες.

Κάποιες -οι παλιότερες- ήταν Notched και κάποιες δεν ήταν. Notched/οδοντωτή είναι η εσοχή της κάσας στο σημείο που υπάρχει η κορώνα. Το ρολόι της δημοπρασίας φαίνεται να είναι non-notched.

Notched 6139-6000 από τον Απρίλιο του 1969 και non-notched 6139-6005 από το 1978

Ύστερα πάμε στα καντράν. Έχουμε αυτά που γράφουν "proof", τα άλλα που γράφουν "resist" και εκείνα που δε γράφουν κάτι για την υδατοστεγανότητα του ρολογιού. Υπήρχαν όμως και τα γιαπωνέζικα Japanese Domestic Market (JDM) που έγραφαν “Speed-Timer” στο 12 και “5 Sports Water 70 Proof” στο "9" και ήταν στην παραγωγή μεταξύ 1969 και 1975.

Και μια ακόμα λεπτομέρεια. Κάποια, πάνω από το "6" εκτός από το λογότυπο της suwa έχουν και τον αριθμό των JEWELS. Το ρολόι της δημοπρασίας είχε, το παρακάτω όχι.

Η λίστα με τις διαφορετικές εκδόσεις δεν τελειώνει ποτέ. Τι έγραφε το πίσω καπάκι; Τι χρώμα είχε ο εσωτερικός περιστρεφόμενος δακτύλιος; Κίτρινο, άσπρο, μπλε; Πόσα jewels είχε η μηχανή; 17 ή 21; Ήταν η 6139A (6.65 mm) ή η πιο χοντρή 6139B (7.1 mm); Ακόμα και με τα μπρασελέ δε βγαίνει άκρη.

Straight H-link; Tapered H-link; Stelux bracelet; JDM bracelet

Ένα πινακάκι που δείχνει ορισμένες αλλαγές στο ρολόι στα χρόνια που ήταν στην παραγωγή:

Πως θα μπορούσα να κλείσω ένα τέτοιο θέμα; Δε μπορώ να σκεφτώ κάτι. Απλά να πω ότι βρήκα ένα Seiko 6139 - 6002 σε καλή κατάσταση και χαίρομαι όταν το φοράω. Δεν ψάχνω ρολόι ακριβώς ίδιο με αυτό που αγόρασε ο Pogue.